Efes - Artemis'in Evi
Efes'in 3 bin yıllık kuruluş efsanesi
“Atina Kralı Kodros’un cesur oğlu Androklos, Ege’nin karşı kıyısını keşfetmek istemektedir. Keşiften önce Delfi kentindeki Apollon Tapınağı’nın kahinlerine danışmaya karar verir. Kahinler ona, balık ve domuzun işaret ettiği yerde bir kent kuracağını söylerler. Androklos bu sözlerin anlamını düşünürken Ege’nin lacivert sularına yelken açmıştır. Küçük Menderes Nehri’nin ağzındaki körfeze geldiklerinde karaya çıkmaya karar verirler. Ateş yakarak tuttukları balıkları pişirirken çalıların arasından çıkan bir yaban domuzu, balığı kaparak kaçar. Kehanet gerçekleşmiştir. Androklos, işte tam orada bir kent kurmaya karar verir.” Hadrianus Tapınağı’nın giriş kapısındaki frizde; doğu ve batıyı birleştiren liman kentinin hikayesi böyle anlatılmıştır.
2015 yılında UNESCO’nun tesciliyle Dünya Mirası unvanına hak kazanan Efes'in kuruluş izleri MÖ.6000’lere yani Cilalıtaş Devri’ne kadar iner. Burası; Klasik Yunan, Helenistik ve Roma dönemlerinde hatırı sayılır bir liman kentiydi. MS. 4. yüzyıla gelindiğinde ise doğa anaya daha fazla direnemeyip, alüvyonların denizle arasına mesafe koymasına izin verdi. Artık Efes için liman kenti denemezdi. Eğer yolunuz Selçuk’a düşerse ovalardan geçerken iskele babalarına rastlarsanız, şaşırmayın. Çünkü tabiatı doğurganlaştıran bereketli Artemis’in kentine varmak üzeresinizdir.
Yunan mitolojisinin tanrısal bakiresi Artemis, bu köklü kentte doğayı doğurganlaştıran, bereketi temsil eden ve sayısız memeye sahip tanrıça kültü haline gelmişti. Öyle ki Efesliler bu tanrıçanın sevdasına günümüzde dünyanın yedi harikasından biri olan, döneminde ise dudak uçuklatan görsele sahip Artemis Tapınağı’nı inşaa ettiler.
Bugüne dek Efes Ören Yeri’ni gidip görmemiş olanlara kötü bir haberimiz var. Bu değerli yapı MÖ. 21 Temmuz 356 gecesinden beri ziyaretçi kabul edemeyecek durumda. Çünkü o gece adını ölümsüzleştirmek için gözü dönen Herostratus tarafından kundaklandı. En kötüsü ise yangından sonra onarılmayan tapınaktan elde kalan sadece birkaç mermer blok. Şu an bunu hala konuştuğumuza göre Herostratus emeline başarıyla ulaşmış değil mi?
Sakın “ İki-üç blok için Efes’e mi gidilir?” demeyin. Orada; Celcus Kütüphanesi, Mermer Cadde, Odeon, Domitianus Meydanı, Agora, Meryem Ana Evi, Yedi Uyurlar, Kleopatra’nın kız kardeşinin anıt mezarı, tapınaklar, bazilikalar, yamaç evleri ve diğer yapılar masalsı havaya bürünmüş, mis gibi tarih kokusuyla sizin ziyaretinizi bekliyor. Unutmadan; bir rivayet de Efes’i amazonların kurduğuna dair. Sizce de bu güzel kentteki kadın ruhu, es geçilemeyecek derecede değil mi? Havalar güzelken Efes gezisini planlarınıza eklemeyi ihmal etmeyin, keyifli geziler.
.Yıllarca festivallerle tanınmış Efes Tiyatrosu'ndan bir görüntü. Gösterilerdeki yüksek desibelin bölgedeki eserlere vereceği zararın önüne geçmesi adına artık tiyatroya sükunet hakim. Tiyatro günlük ziyaretlere açık.
.Şimdiki adıyla Efes Kuretler Caddesi'nde yer alan Efes Yamaç Evleri'nden bir kısım. MÖ. 1. yüzyılda inşaa edilmiş üst sınıflara ait bu yedi villada yerden ısıtma teknolojisi dahi mevcuttu.