İsaretce - Sessizlerin Dili

Sözcükler olmasa derdinizi nasıl anlatırdınız? 

Peki ya sözcüklerin olduğu bu dünyada sesiniz olmasa? 

Zor olurdu elbet, ama İsaretce sizin en büyük yardımcınız oluverirdi. 

İsaretce, işaret dilini öğrenebileceğiniz bir eğitim platformu ve sosyal sorumluluk projesi. Keşke herkes bu kadar duyarlı olsa! Eminim dünya daha güzel bir yer olurdu. 

İsaretce'de aradığınız çoğu kelime mevcut. GIF formatında olan bu oluşum hayatınızı kolaylaştıracak belki de başka bir pencereden dünyaya bakmanızı sağlayacak. Sessizlerin dili olacak. Proje nasıl başladı, nereye gidiyor, şu anki konumları nasıl ve benzeri birçok sorunun cevabını sitenin yaratıcıları ve fikir sahipleri Başak Uludağ ve Serdar Uludağ'a sorduk, öğrendik, keyifli okumalar...

_{Kaynak: isaretce}

Böyle bir sosyal sorumluluk projesinin eksikliğini nasıl fark ettiniz? ¨www.isaretce.com¨un kuruluş hikayesini dinlemek isteriz?

İşaretçe, işaret dilini öğrenirken yaşadığımız zorluklar sonucu ortaya çıktı. İşaret dilini öğrenirken derste not almak, diğer dilleri öğrenirken olduğu kadar kolay değil. Bir hareketin tarifini ayrıntılı ve doğru bir şekilde yazmak zahmetli ve zaman alan bir iş. Bu sebeple, işaret dili için görüntülü sözlükler hayati önem taşıyor. Ancak fark ettik ki, Milli Eğitim bakanlığı’nın ve Türk Dil Kurumu’nun sözlükleri görüntülü değil, yani basılı formatta. Haliyle bu sözlükleri kullanarak işaretleri hızlı ve doğru anlamak, bizim için kolay olmadı. Ayrıca kelime haznelerinin de kısıtlı olduğunu gördük. Bulduğumuz, resmi olmayan birkaç görüntülü sözlüğün de görüntü kalitelerinin iyi olmadığını ve çok açıklayıcı olmadıklarını fark ettik. Bir kelimenin karşılığı için birbirinden çok farklı işaretlere ulaştık. Hal böyle olunca biz de kolları sıvamaya karar verdik. Resmi kaynakları birleştirerek, farklı kullanımlara da (birinci ve ikinci gösterim gibi) yer vererek bir sözlük oluşturduk. Sonrasında kategoriler ve eş işaretliler bölümlerini ekleyerek bir öğrenme platformuna dönüştürdük.

_{Kaynak: isaretce}

İşaret dilini öğrenme süreciniz nasıldı? 

Zor ama çok keyifliydi. İkimiz de tam zamanlı olarak başka işlerde çalıştığımız için, işaret dilini öğrenmemiz biraz zaman aldı. Derslere yalnızca akşamları ya da hafta sonları katılabilmek bizi elbette yavaşlattı ve biraz zorladı; ama tabii asıl zorlu görevimiz İşaretçe’yi yapmaya karar vermemizle başladı. İşaretleri tek tek kontrol ederek, kelime sayısı kadar video çekmek, onları GIF formatına getirerek her kelimenin etiketi, kategorisi ve tanımı ile birlikte siteye yüklemek tahmin ettiğimizden daha yorucu oldu; ama şimdi geri dönüşlere ve kullanıcı sayımıza baktığımızda, her zorluğa değdini düşünüyoruz.

_{Kaynak: isaretce}

İşitme engeli olmayan bireyler neden işaret dili öğrenmeli?

Bizim inancımız ve mottomuz işaret dilinin sadece işitme engelli bireyler için değil, herkes için olduğu. Bunun gerçekten çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Dünyaya açılabilmek, ana dilleri Türkçe olmayan insanlarla anlaşabilmek için nasıl ki bugün İngilizce öğreniyorsak, işaret diline de bu pencereden bakmak gerekiyor. Zira Türk İşaret Dili tek tek kelime bazında Türk Dili ile aynı olsa da, dil bilgisi ve söz dizimi açısından Türkçe’den ayrışıyor. Kelimelere denk gelen işaretlerin bilinmesi bir yana dil bilgisini de işin içine kattığımızda, işaret dili ayrı bir dil olarak karşımıza çıkıyor. Burada da bizlere, yani işitme ve konuşma engeli olmayan bireylere çok iş düşüyor. İşitme engelli bireylerin, diğer bireylerle iletişim kurabilmelerinin yolu işaret dilinin daha çok kişi tarafından bilinmesi ve olabildiğince yaygınlaşmasından geçiyor. Engelli bireyleri ağız okumaya ya da yazarak kendilerini ifade etmeye zorlamak, onların dış dünyaya açılmasına ve toplumda söz sahibi olmasında büyük bir engel. Başka milletlerin ulusal dillerini öğrenmek için bu denli uğraş verirken, neden kendi ülkemizde, bu kadar ihtiyaç duyulan ulusal işaret dilimizi öğrenmeyelim ki.

_{Kaynak: isaretce}

Güncel olarak sitedeki kelime sayısı nedir?

Şu an için sitede yaklaşık 3 bin 500 adet kelime bulunmakta. Sürekli olarak eklemeler yaparak kelime sayısını arttırıyoruz.

Siteye ilgi nasıl?

Siteye de uygulamamıza da gerçekten çok güzel bir ilgi var. Günlük olarak çok sayıda ziyaretçi alıyoruz ve bu sayı sürekli olarak artıyor. Ziyaretçilerimizin sitede vakit geçirme süresi de oldukça uzun ve bu bizi çok sevindiriyor. Böylelikle İsaretce’yi sözlük olmaktan öteye taşıyıp bir eğitim platformuna dönüştüme amacımızın gerçekleşiyor olduğunu görüyoruz.  

Uygulama için yenilikler, güncellemeler söz konusu mu? Siteye farklı içerikler geliyor mu?

Evet, düzenli olarak siteye farklı içerikler ekliyoruz. Yeni kelimeler eklemenin yanı sıra sürekli olarak iyileştirmeler de yapıyoruz. Google Analytics ve sitemizin arama raporları  üzerinden, günlük ve haftalık olarak en çok aranan veya sonuç döndürmeyen kelimeleri analiz edip, ona göre ekleme/iyileştirme yapıyoruz.

Bir örnek vermek gerekirse, İşaretçe’de bulunan fiiller, sözlük formatında olduğu için mastar halinde. Zaten işaret dilinde, Türkçe’den farklı olarak fiilerin çekim hali yok. Yani “seni seviyorum” demek için, „ben“, „sen“ ve „sevmek“ demek yeterli. Yani aranması gereken işaretler bu üçü. Ancak analizler sonucu, o kadar çok „seni seviyorum“ cümlesinin aratıldığını gördük ki, bu ve benzeri bazı kalıp cümleleri ekledik.

_{Kaynak: isaretce}

Geri dönüşler nasıl oluyor?

Çok olumlu geri dönüşler alıyoruz. Özellikle esnek arama motoru, kategoriler bölümü ve eş işaretliler eklemesi pozitif geri dönüşler aldığımız unsurlar. Ayrıca İşaretçe’nin sade arayüzü, düzenli olarak siteyi ve uygulamayı güncelliyor olmamız ve de tabii ki tüm bunların ücretsiz olması, olumlu yorumlar almamızda etkili oluyor.  

_{Kaynak: isaretce}

Kelimeden cümle kurma aşamasına geçiş olacak mı?

Evet, sitede belli başlı “örnek cümleler” var. Daha da ekleme yapmayı düşünüyoruz. Ancak her cümle kuruluşunu, siteye entegre etmek kısa vadade çok mümkün değil; çünkü bu noktada Türkçe’den farklı bir dil bilgisi ve söz dizimi devreye giriyor. Bu anlamda kullanıcıların bir ön bilgiye sahip olması gerekiyor.

Google translate’e böyle bir uygulama eklense güzel olmaz mı? Bu gibi ortak projelere nasıl bakıyorsunuz?

Kesinlikle çok güzel olur. İşaret dilinin yaygınlaşabilmesi için Google Translate gibi bilinen, kolay ulaşılabilir, daha çok kaynağa ihtiyaç var. Bugüne dek bazı teknoloji ve telekom firmaları benzer uygulamalar ile gündeme geldi. Ne yazık ki çoğu yarım kaldı. Burada aslında önemli olan nokta sürdürülebilirlik. Bizim de yapmakta olduğumuz ve de orta ve uzun vadedeki amacımız, sürdürebilir bir eğitim platformu oluşturmak.