Okan Çarga: Trendler değişir ama iyi bir dövme her zaman iyi bir dövmedir

Merhabalar, ben Okan Çarga. 1981 doğumluyum. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nden mezun oldum. İlk önce aile işleri ardından özel sektör derken 2016 yılında dövme sektörüne girmeye karar verdim. Resime yönelik aileden gelen bir yeteneğim vardı ama dövme eğitimi de aldım. Kalfalık ve ustalık sınavlarını kazandım ardından Kadıköy Moda'da kendi stüdyomu açtım. İki buçuk sene önce de ailemin de yaşadığı İzmir’e yerleştim. Şu an Karşıyaka’da kendi stüdyomda bu mesleği icra ediyorum.

Açıkçası dövmede tarz konusu biraz müşteriye göre şekillenen bir durum. Müşteri talepleri doğrultusunda ilerlediğimiz için dövme, sanat ve zanaat arasında bir yerde ilerliyor diyebilirim. Dövme sanatçısı “Ben sadece bu tarz dövmeler yapıyorum” da diyebilir. Elbette sevdiğim tarzlar var, özellikle dotwork (noktalama) işleri seviyorum. Ama renkli ya da siyah beyaz, geometrik ya da realistik, tarz ve üslup çok fazla ayırt etmeden müşteri talebinden gelen işleri, en doğru şekilde yapmaya çalışıyorum.

Dövmede model seçerken spesifik bir konunun belirlenmesi çok önemli bir adımdır. Diğer türlü fikirler havada çok fazla uçuşuyor. Başta Pinterest olmak üzere internet ortamında pek çok dövme modeli bulunduğu için insanların kafası karışabiliyor. Spesifik olarak bir konu seçildiğinde daha iyi versiyonlarını, daha estetik olabilecek versiyonlarını bulabilmek adına tabii ki çalışmalar yapıyorum. “Tam olarak bunu istiyorum” diyenin de fikrini değiştirmek istemiyorum çünkü o dövmeyi ömür boyu kendi üzerinde taşıyacak, onu etkilemem doğru olmaz. Bu durum benim için başka bir sorumluluk noktası olur. Benim için kişinin istediği dövmeyi yapmak çok önemli.

25, 30 sene önce Türkiye’de dövmecilik sektörü yaygın değildi ve marjinal bir iş olarak görülüyordu. Dövmeyi metalciler, punklar, motorcular, marjinalleşmek isteyenler tercih ediyordu. Bu dövmeyi yapanlar da dolayısıyla marjinal insanlardı. Ama dövme yaptıranların skalası değişti. Artık dövmeyi 7’den 70’e herkes yaptırıyor. Ama dövme yapanlar da hala marjinallik durumu söz konusu. Ben burada bir tık farklı bir kimlikle duruyorum diyebilirim. Üniversiteden mezun olmuş, 39 yaşında, marjinal görünmeyen bir dövmeciyim. Gerek mekanım gerek insanlara karşı tavrım gerek dövme seçerken ve yapılışı sırasındaki diyaloglarım itabariyle daha farklı bir yerde duruyorum. Sohbet etmek istemeyen, tavırları sert olan, karşı tarafının isteklerini önemsemeyen dövmecilerin var olduğunu biliyorum. Ben tabiri caizse insanları germeden, onları rahat ettirebilecek ortam ve tavır sergilemeye çalışıyorum.

Dövme sanatçısı sıfırdan bir tasarım da yapabilir ya da mevcut tasarımlara bir şeyler de ekleyebilir. Belli realistik figürler çalışırken mevcut bazı fotoğraflardan da yararlanabilir. Örneğin bir aslan suratı yapılacaksa bu tasarımsal bir şey olmuyor. Bir fotoğraftan ya da şematik bir çizimden aktarılıyor. Ben tasarım diye ayırmayayım ama yapmaktan çok keyif aldığım, yaptıktan sonra en çok manevi tatmin duyduğum dövmemi söyleyeyim: Atatürk'ün gözlerini yapmıştım. Realistik bir dövmeydi. O dövmeyi bir fotoğraftan adapte edip renkli bir şekilde dövmelemiştim.

Eskiden daha dark, dikkat çekici, büyük modeller modayken şimdi daha minimal modeller moda. Kamu kuruluşunda çalışanlar, özel sektörde çalışanlar da dövme yaptırmak istiyorlar ama kendilerine karşı negatif bir algı oluşmasını engellemek adına daha minimal dövmeler seçiyorlar. Dolayısıyla trendin minimal tasarıma kaydığını söyleyebilirim.

Dövme konusunda dünya bizden çok daha ileride. Özellikle Avrupa’da ve Amerika’da çok iyi dövme sanatçıları var. Realistik dövmede Thomas Jarlier, Inan Bersekov; geometrik dövmede Oscar Akermo favorilerim arasında. Bunlar master class seviyesinde insanlar. Türkiye’de şu an takip ettiğim insanlar yok. İyi olanlar da yurt dışına kayıyorlar.

Türkiye’de dövme sektörü daha birkaç sene önce vergi dairesinde açılış kodu olan, Esnaf Sanatkarlar Odası ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından sınavı yapılan, legal iş modeline döndü. Daha önce usta çırak ilişkisiyle yürüyen, merdiven altı bir sektördü. Maalesef bugün de bu işi merdiven altı yapan, belki bir dükkan çatısı altında ama gayri resmi olarak yapan, hiçbir standarta uymayan, ehliyetsiz insanlar var. Bir de bu işi evde yapan, bilgisiz, belgesiz insanlar var. Sektörün en büyük sıkıntısı bence bu. Bu durum kaliteyi de düşürüyor. O tarz dövmeciler müşterilere daha düşük fiyat veriyorlar, bu da müşterilerin beklentisini etkiliyor. Bu mücadele edilmesi gereken bir durum. Bu durumla resmi merciler ne kadar mücadele etmeye çalışsalar da asıl önemli olan dövmeyi yaptıracak olan kişilerin bilinçli olması. İnsanlar bilinçlendikçe bu bilinçsiz dövmeciler elimine olacaktır diye düşünüyorum. Bu işte işçiliğin iyi olması yeterli değil işin sağlık boyutu da çok önemli. Malum virüs salgını var. Sonuçta açık yara ile çalışıyoruz. Hijyen standartlarını, sterilizasyon durumlarını ön planda bulundurmamız gerekiyor. Dövme sanatçıları hijyen konusunda doktordan, diş hekimden farklı davranmamalı. Biz de merdiven altı bir yerde nasıl ameliyat olmuyorsak, dövme içinde aynı hassasiyeti göstermeliyiz.

Çarga Akademi 2018 yılında kuruldu. Çarga Akademi aslında bir aile akademisi, babam mimar ve maket sanatçısı, annem iç mimar ve ressam. Ben de dövme ile ilgili eğitimler veriyorum. Buradaki dersleri maket, resim, dövme olarak üçe ayırabiliriz. Bu eğitimleri farklı yaş gruplarına veriyoruz. Derslerin nitelikleri birbirinden biraz farklı. Dövmede daha profesyonel olmak isteyenler eğitim almak istiyor. Dövmeciliği hobi amaçlı yapmak isteyen pek fazla insan yok. Resim ve maket daha hobi ağırlıklı oluyor. Daha doğrusu öğrenciler bu niyette geliyorlar. Hem samimi bir ortamda etkinlik yapalım, sosyalleşelim hem de yeteneklerimizi geliştirelim diye bu kurslara katılıyorlar. Bu kursları farklı farklı platformlarda da yapacağız. Karşıyaka’da İzmir Eğitim Kooperatifi kuruldu. Ben bu kooperatifin üyesiyim. Orada dersler açarak bu eğitimi farklı mecralara, daha büyük kitlelere ulaştırmak gibi bir hedefim var.

Bu süreli bir proje değil, devam eden bir proje. Kaza veya ameliyat neticesinde belli bir uzuv kaybı yaşamış kişilere dövme yaparak uzuvlarının eksikliğini bir nebze gidermeyi amaçlıyorum. Bir kaza sonucunda kolunun büyük bir kısmını kaybeden bir arkadaşımın bana “Koluma uzun zamandır aynada bakmak istemiyordum, şimdi ise severek bakıyorum” demesi benim için çok büyük bir manevi tatmindi. Buradan açık çağırım olsun: Bunun belli bir süresi yok, kapım her daim açık. Yapılabilecek bir durum olduğunda ben seve seve yapmaya hazırım.

Artık her yaş grubundan ve her sosyoekonomik sınıftan insanlar dövme yaptırmak istiyor. Ben buradan dövme yaptıracaklara tavsiyede bulunmak isterim. Dövme yaptırmadan önce ciddi bir araştırma yapmalarını ve mümkünse referansla ilerlemelerini öneririm. Fiyat ikinci planda olmalı. Çünkü kalıcı bir işlem yapılıyor. Sonunda ucuz yol, en pahalı yol haline gelebiliyor. Daha sonra sildirme ya da cover (dövme ile üstünü kapama) yoluna girmek zorunda kalabiliyorlar. Silme işlemi biraz sıkıntılı bir işlem. Silme işlemi yapan yerler garanti de veremiyorlar. Derinin altındaki katmana ulaşmak için lazer atımları yapılıyor. Silme sürecinde yanma ihtimali söz konusu oluyor, sonuçta yanık görüntüsü ortaya çıkabiliyor. Çoğu dövmenin üstü kapatılabiliyor. Öyle bir yol çizilmesi hem maddi hem manevi olarak daha makuldur. Zaten sertifikalı bir dövmeci tarafından yaptırıldığında ve anlık bir kararla yapılmadığında pişmanlık yaşanacak bir durum ortaya çıkacağını düşünmüyorum. Elbette fikirler, trendler değişiyor ama iyi bir dövme her zaman iyi dövmedir. Öylesine dövme yaptırmamak lazım. Dövme yaptırmadan önce mental olarak hazır olmamız gerekiyor.