Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı (Türgök)

Çocuk dedi ki; “Parmak uçlarımla okuyabilirim, yeter ki kabartma kitaplarım olsun…”

Armağan Portakal

Görme engellilere özel bir kütüphane düşünün. Kabartma (Braille) baskılı romanından KPSS sınavı için ek kaynağa kadar birçok alanda içerik zenginliğine sahip, parmak uçlarının ütopyalara açıldığı engelsiz bir kütüphane... Düşündünüz mü? O zaman bu şahane oluşumla tanışmanızın zamanı geldi demektir.

TÜRGÖK, Türkiye'nin ilk ve tek görme özürlüler kitaplığı. Türkiye’nin her yerine, ücretsiz ve geri iadesiz kitap hizmeti vermekte. Ben de TÜRGÖK Başkanı Tülay Yazgan ile tanışma fırsatı buldum ve Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı'nın dünü, bugünü, yarını üzerine bir sohbet gerçekleştirdik, keyifli okumalar. 

Öncelikle Tülay Yazgan'ı daha yakından tanımak isteriz.

Liseyi İstanbul'da bitirdikten sonra İzmir'de İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'ni bitirdim. Sonra öğretmen olarak İzmir Ticaret Lisesi'nde göreve başladım. Meslek hayatım 26 yıl sürdü. Arkasından eşim Gültekin Yazgan ile Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı'nı kurma işine başladık ve beraberce kütüphanenin çalışmalarını yaptık. Onu kaybettikten sonra görevi ben devraldım ve eşim öldüğünden beri TÜRGÖK'ün başkanlığını sürdürüyorum.

Eşiniz Gültekin Yazgan TÜRGÖK'ü kurmaya nasıl karar verdi?

TÜRGÖK'un kuruluşundan bahsedebilmem için öncelikle Gültekin Yazgan'ın görme engelli olma hikayesinden ve yaşadığı süreçlerden bahsetmem gerekiyor. Kendisi 11 yaşındayken yani 1937-1938 yıllarında Aydın'da geçirdiği bir kaza sonucu görme yetisini kaybediyor. O dönem öyle bir dönem ki görme engelli kişiler ya dilenci ya hafız olarak algılanıyor ve görme engelli kişileri çok sokaklarda göremiyoruz. Eşim, çocukken okuduğu dergiden aklında kalan bir satır ile İzmir'de görme engellilere özel kabartma alfabesinin öğretildiğini hatırlıyor ve bunun üzerine yapılan araştırmalar sonucu eşim eğitim almak üzere İzmir'e geliyor. Braille alfabesini öğrendikten sonra Aydın'da eğitim vermeye başlayan özel bir kuruma İngilizce öğrenmeye gidiyor. Tabii o zamanlar kabartma baskılı İngilizce kitaplar yok. Eşim annesiyle beraber kursun kitaplarını tek tek Braille alfabesine çeviriyorlar. Annesi heceliyor t-h-e gibi eşim yazıyor. Sonra bu kitabı baskılı hale getiriyorlar ve eşim kursta çok başarılı oluyor. Şans bu ki o dönemde kursu İngiltere'deki merkezden teftişe geliyorlar. Kursta görme engelli birisinin bu kadar başarılı olması ve kendi emekleriyle kurs kitabını kabartmalı hale getirmesi görevlileri çok etkiliyor. Yaklaşık bir ay sonra eşime İngiltere'den bir çuval İngilizce Braille baskılı kitap geliyor. Eşim hep 'O kitapları ağlaya ağlaya okurdum.' derdi. Bu durum kendisini çok mutlu eder ve kitapların geldiği, National Library For The Blind kütüphanesinden çok etkilenir ve Türkiye'de de böyle bir kütüphane olması gerektiğini düşünür. Anlayacağınız TÜRGÖK'ün temeli bu hayalle atılıyor. 

 _{Kaynak: burcuveberkile.com}

_{Görselde bir kadın sesli kitap için ses kaydı gerçekleştiriyor.}  

TÜRGÖK'ün hizmet verdiği alanlar nelerdir? 

TÜRGÖK’ün kabartma ve sesli kitapları yurtiçi ve yurtdışında yaşayan görme engelli üyelere kargo yoluyla gönderiliyor. Sesli ve Braille (kabartma) baskılı roman, ders kitabı, ÖSS, KPSS, SBS, açık öğretim (lise, ilköğretim) soru bankaları ve sınav testleri hazırlanıyor. Ayrıca Braille kabartma olarak, ilköğretim 1.kademe öğrencileri için “Yavru Balarısı” dergisi, 2. kademe öğrencileri için “Balarısı” dergisi yayınlanıyor. Bunlara ek olarak lise öğrencileri ve yetişkinler için de sesli MP3 formatında “Arkadaş” dergisi yine aylık yayın organlarımız arasında. İngilizce yayınlarımız da var.

TÜRGÖK, Türkiye’nin her yerine, ayrıca İngiltere, Hollanda, Kıbrıs, Amerika ve Almanya’ya ücretsiz ve iadesiz kitap hizmeti veriyor. Kitap listesini kontrol etmek için bu linki kullanabilirsiniz.

 _{Kaynak: burcuveberkile.com} 

 _{Görselde bir kadın kitap taraması işlemini gerçekleştiriyor.} 

İçerik üretimini, ses kayıtlarını ve baskı sürecini nasıl gerçekleştiriyorsunuz?

Kabartma olarak basılacak kitaplar tespit ve temin ediliyor. Kitaplar, kapak sayfaları dahil olmak üzere, tümü ile tarandıktan sonra taranan kitap pdf dosyasından word dosyasına dönüştürülüyor. Word dosyasına dönüştürülen kitapta çeşitli hatalar olabilmekte; harf hataları, noktalama hataları gibi. Bunların düzeltilmesi gerekiyor. Kitap, birinci düzeltmeden sonra ikinci düzeltme için başka bir kişiye veriliyor, böylece hata oranı en aza indirgeniyor.

Word dosyası düzeltmeleri bittikten sonra bilgisayar programı aracılığı ile Braille alfabesine dönüştürülüyor. Baskıdan önce kabartma yazı kontrolü yapılıyor ve tüm kontrol işlemleri biten kitap kabartma baskı makinesinde basılıyor. Baskı sonrasında perfore sayfaları yırtma, sıralama, kapak montajı, spiralleme, etiketleme işlemleri gerçekleştiriliyor veee kitabımız hazır.

Üye olmak isteyen görme engellilerin ne yapması gerekiyor?

Görme yetilerinin %40'ın altında olduğunu bildiren bir rapor ve nüfus bilgilerini yolladıkları zaman üyemiz oluyorlar ve hizmetlerimizden yararlanabiliyorlar.

Faaliyetlerinizin devamlılığını nasıl sağlıyorsunuz?

Bağışçılarımız ve gönüllülerimiz sayesinde. Açıkçası bağışçılara da gönüllülere de fazlasıyla ihtiyacımız oluyor.

Nasıl gönüllü olunur? 

Gönüllü formu doldurmaları yeterli biz geri dönüşlerde bulunuyoruz. Gönüllü formuna bu linkten ulaşabilirler. İsteyen herkese kapımız açık. 

Bir adet Braille alfabesi ile hazırlanan kitabın maliyeti ne oluyor? 

Bir kabartma kitap için yaklaşık 500 TL bağış gerekiyor.

 _{Kaynak: burcuveberkile.com}

_{Görselde kitabı korumak için yapılmış kalın bir kitap kabı var.}

Kargo ile gönderim esnasında kitapların zarar gördüğü oluyor mu?

Görselde görebileceğiniz gibi kitapları özel bir koruma kabı içerisinde yolluyoruz. Minimum düzeyde zarar görmesi için elimizden geleni yapıyoruz çünkü her biri o kadar değerli ki...

Bağışta bulunmak isteyenler nasıl bağışta bulunabilirler?

Destek olmak isteyenler www.turgok.org adresinden ve TÜRGÖK'ün (0232) 2242627 numaralı telefonundan ulaşarak bilgi alabilirler.

TÜRGÖK bünyesinde kabartma kursları oluyor mu?

Tabii, çok yönlü bir yer burası. Kabartma kursumuz vardı, yaklaşık 30 kişiye belge verdik.

Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Teşekkürler.