Uçurtma Çocuk Dergisi

Uçurtma; çocukların ellerindeki uçurtmaların, sadece oyuncakları değil aynı zamanda da umutları olduğunu belirten; bilim, kültür, edebiyat konularıyla birlikte harmanlanmış çocuk dergisi. 

10 yıla aşkın bir süredir Halk evleri ve Yaz okullarında faaliyetlerini gösteren Uçurtma; 2016 yılından bu yana 2 ayda bir yayımlanıyor. Uçurtma'nın editörü Gamze Yeneş, merak edilen soruları cevaplıyor...  

Neden çocuk dergisi, bu fikir nasıl gelişti? 

10 yılı aşkın süredir Halkevi Yaz Okullarında çocuklarla eğlenceli bilimden, dramaya, tiyatrodan el beceri atölyelerine yüzlerce etkinlik ve ders yapılıyor. Uçurtma Çocuk dergisi, bu süre içinde mahallelerde binlerce çocukla biriktirilen deneyimi ve çocuklardan öğrendiklerimizi yine çocuklarla paylaşmak için 2016 yılında katkı vermek isteyen herkese bir davetle yola çıktı. Çocuklar geleceğimizdir söyleminin yerine çocukları hak sahibi bireyler olarak tanımlayıp ana temamızı "Çocuklarla her şeyi konuşabiliriz" üzerine kurduk. 7 yaş üstü herkese hitap eden Uçurtma 2 yılı geçkin süredir yayımlanıyor. Uçurtma; yazarı, çizeri, redaktörü, editörü ve diğer bileşenlerin tamamıyla “kolektif” bir dergi. Bu gönüllü ekibin emeğiyle 2 ayda bir çıkmakta. 

Çocuklara daha çok hangi konu üzerinden ulaşıyorsunuz? 

Uçurtma bilim, kültür, edebiyat dergisi. Her sayıda farklı bir tema yer alıyor. Şimdiye kadar uzay, eşitlik, özgürlükler, sinema, robotlar, evrim, yalan, mizah temalarının da dahil olduğu 22 sayı çıkardık. Son sayı Aziz Nesin özel sayısıydı. Dergi içinde tema dışı sayfalar da var. Farklı okullar bölümünde alternatif eğitim modeli, mimarisi, çocukların katılım biçimiyle örnek oluşturabilecek okullar tanıtılıyor. Çaça karakteri karşılaştığı zorluklarla başa çıkma yolları arıyor. Akran zorbalığı, çocuklarda dayanışma duygusu, çocuk hakları, kardeş kıskançlığı gibi birçok konuda maceraları var. Müzikle ilgili yazıların yanı sıra kelimelerin anlamlarını kurcalayan etimoloji sayfaları da hazırlıyoruz. Hepimizin bildiği Belirli Günler’e alternatif Belirsiz Günler bölümü çocuklar kadar yetişkinlerin de ilgisini çekiyor. Mesela 7 Haziran’ın “Karpuz kabuğundan gemi yapma günü” olduğunu biliyor musunuz? Uçurtmacılar biliyor! 

Çocuklardan nasıl tepki alıyorsunuz? 

Tepkilerini daha çok ebeveynler ya da yetişkinler aracılığıyla öğrenebiliyoruz. Ben okunan şeylerin karşılığının dolaylı olduğunu düşünüyorum. Bu bir birikme hali. Bir sayıda “Bilim insanları yalan söyler mi” üzerine yazdık. Mesela bir çocuğun aklına soru işaretinin çengeli takılsa ne güzel olur ama kimsenin ruhu duymaz. Ölçülebilir bir karşılığı yok aslında. Bunun dışında derginin her sayısını merakla bekleyen çocuklar olduğunu biliyoruz. Ankara kitap fuarında derginin tüm sayılarının temalarını, kapaklarına bakıp söyleyen bir çocukla tanıştık. Bizim için çok keyifliydi. 

Dergide çıkanlar denetlenirken pedagog onayından geçiyor mu? 

Derginin danışma kurulunda bulunan alanında uzman kişiler her sayı öncesi çocukların gelişimsel özelliklerine uygun olup olmadığı konusunda görüşlerini bizlere iletiyorlar. Yalnızca pedagoglardan değil o sayının temasıyla ilgili olarak da yetkin kişilerden görüş alıyoruz. 

Çocuklara aşılamak istediğiniz düşünce ve davranışlar nelerdir? 

Bir düşünce aşılamaktan ziyade birlikte kurmak istediğimiz bir dil var. Dergi içinde cinsiyetçi, türcü, ayrımcı ifadelere yer yok. Eşitlikçi ve farklılıklara saygıyı temel alan içerikler var. Bu çerçevede çocukların gelişimsel özelliklerini dikkate alarak yaratıcı düşünmeyi, merak etmeyi, araştırmayı, soru sormayı heveslendirici içerikler üretiyoruz. İnsanlığın evrensel değerleri çerçevesinde bir arada ve barış içinde yaşamanın mümkün olduğu bir dünyanın umudunu birlikte büyütmeye çalışıyoruz. 

Çocuklarla iletişim halinde misiniz? Çocuk atölyeniz var mı? 

Çocuklarla Halkevi Yaz Okulunda, çeşitli şenliklerde, atölyelerde bir araya geliyoruz. Yeni geliştirmeye başladığımız medya atölyesi çocuklardan dergi için geri dönüş aldığımız bir alan. Bunun dışında derginin yazarları çizerleri ve bileşenlerin çoğu kendi uzmanlık alanlarında çocuklarla çalışmalar yapmaya devam ediyorlar. 

Ne tür etkinlikler gerçekleştiriyorsunuz? 

Dergi etkinlik düzenleme odaklı değil. Katılımcısı olduğumuz etkinlikler de ise daha fazla çocuğu Uçurtma ile buluşturmaya çalışıyoruz. Bu kapsamda medya, stop-motion, ritim, el becerileri gibi kısa süreli atölyeler düzenliyoruz. Bunun dışında hazırladığımız sayılardan çocuklarla çalışma yapan kişilerin, öğretmenlerin atölyeler çıkardığını öğreniyoruz. Bu da matematiksel olarak ulaştığımız zannettiğimiz sayıdan daha fazla çocukla etkileşimde olduğumuzu gösteriyor. 

Dergi eğlenceye mi yoksa bilgiye mi dayalı? 

Derginin yola çıkış sloganı “Sıkılmak yok, Uçurtma var!” Onlar için sıkıcı olmayan eğlenip gülebilecekleri bir dünyaya katkımız olsun istiyoruz. Bu yüzden eğlenceli bir dille bilgiyi harmanlıyoruz... 

Teknoloji günümüzde çocuklarda bile fazlasıyla yaygınlaştı. Basılı derginin daha etkili olduğunu mu düşünüyorsunuz? Yoksa dijital medyaya geçmeyi planlıyor musunuz? 

Teknoloji ile basılı yayınlar birbirlerini destekleyen mecralar. Çocuklar dergide okudukları bir yazının internet üzerinden araştırmasını yapmaya devam edebilir. Bunun dışında bizim de karekod uygulamasını kullanarak yönlendirdiğimiz sayfalar var. Dergi içindeki karakterlere çektiğimiz videolar, bahsi geçen şarkılar için 2 boyutlu bir dünyanın dışına çıkma gereği duyuyoruz. Dijital mecrada derginin okunabilir olması bizim de üzerine hala konuştuğumuz bir konu. Dergi şu an digital değil ama dergi dışında bir de sitemiz var. ucurtmadergi.com üzerinden site için hazırlanmış içerikleri okuyabilir, tüm sayıları satın alabilir, bize yazı gönderebilirsiniz. 

Dergi tasarımı ve görsellerinde nelere dikkat ediyorsunuz? 

Çocukların dikkatini çekmeyi hedefliyoruz, tabii ki gelişimsel özelliklerini dikkate alıyoruz bunu yaparken. Çocuk yayınlarının en önemli bileşenlerinden biri görsel tasarım. Çocukların okullarda öğrendiği yazı biçimlerine de dikkat ediyoruz. Uçurtma’nın asıl amacı çok görselli ve spot bilgili bir yayın olmak değil. Daha çok, çocukların dergiyi okumalarını istiyoruz. 

Dergi haricinde, çocuklara başka bir yoldan ulaşma projeniz var mı? 

Çocuk kitapları çıkarmayı düşünüyoruz gelecek dönem için. Bunun için elimizde oldukça iyi bir yayın ekibi ve yazar, çizer kadrosu var. Ayrıca Uçurtma’yı dijital ortama bir dizi interaktif eklemeler yaparak taşımak istiyoruz.  

Son olarak;  

Uçurtmayı daha çok çocuğa ulaştırmak için Kardeş Abonelik adını verdiğimiz bir sistemimiz var. Yaklaşık iki yıldır yüzlerce çocuğa “Kardeş Abone”ler sayesinde dergimizi ücretsiz gönderiyoruz. Köy okullarına, maddi imkanı olmayan okulların kütüphanelerine, çocuklarla çalışan kültür merkezlerine, çocuk hakları alanında çalışan öğretmen ve psikologlara, en çok da maddi olanaksızlık nedeniyle süreli yayınlara ulaşmakta zorluk çeken çocuklara çıkan her sayımızı postalayarak ulaştırıyoruz. Kardeş Abone olmanız durumunda sizin belirlediğiniz ya da bizim kardeş abone listemizde olan bir çocuğa dergiyi gönderiyoruz. ucurtmadergi.com