Babam Askerde
12 Eylül 1980’deki askeri darbe, Türkiye siyasi yaşamında da toplumsal yaşamda da önemli bir kırılmaya yol açmıştır. Büyük bir baskı ve yıkıma kaynaklık etmiştir. Baskıya uğrayanlar, öncelikle memleketi içinde bulunduğu sömürü ve gericilik sarmalından çıkarmaya soyunan örgütlü işçi sınıfı ve onun siyasal temsilcileridir: Öğrencisi, kadını, sanatçısı, bilim insanıyla, kol kola mücadele eden, “uyanan” bir halka indirilmiş bir darbedir 12 Eylül ve bu darbenin etkileri ve sonuçları bugünün Türkiyesi’ne taşımıştır.
12 Eylül’ün sinemamıza yansıması daha ziyade devlet aygıtının cezaevlerinde uyguladığı şiddet çerçevesindedir. Cezaevine girenlerin ya da çeşitli biçimlerde zulme uğrayanların neden o zulme uğradıkları pek yer bulmaz. Yer bulmadığı gibi, şiddet ve işkence sahneleri baskın çıkar. Bir travmanın ifadesi olarak bu öne çıkmayı anlayışla karşılamak mümkün olsa bile, 12 Eylül’ün temsilinin bu alana sıkışması 12 Eylül’ü doğru anlamanın önüne geçen bir engel haline de gelmiştir. Bu darbe, temelde, artık hakkını savunmaya başlayan işçi sınıfının azgınca sömürülmesine olanak tanımıştı ve ülkenin değişebileceğine dönük inancı kırmayı hedeflemişti. Özal’lı yıllara geçildiğinde, bu açıdan epey yol katetmişti ülke.
Handan İpekçi’nin filmi, konuyu daha insani ve toplumsal bir düzleme taşıyarak, üç çocuk ve aileleri üzerinden bakıyor bu döneme ve darbeye. Daha sonraki filmlerinden de bildiğimiz şekilde, çocuk oyuncularla çalışma konusunda da oldukça yetkin bir isim olan İpekçi’nin bu filmi, gösterime sokulmaya çalışıldığı dönemde salon bulamamış ve ancak yönetmenin kişisel zorlamaları sayesinde seyirciyle buluşabilmişti.
Bu film vesilesiyle, filmin yardımcı oyunculardan Selçuk Uluergüven’in anısını da selamlayalım. Uluergüven, film ve dizilerde canlandırdığı önemli rollerin yanı sıra bir davranışıyla daha belleklerimizde yer almıştı: 2010 yılında gerçekleşen “meşhur” Dolmabahçe Kahvaltıları’na katılmayı reddeden ve ikinci kahvaltının yapıldığı gün, Nâzım Hikmet Kültür Merkezi tarafından Maltepe’de direnişteki Tekel işçileriyle dayanışmak için düzenlenen kahvaltıda yerini almış olan bir sanatçıydı.
Yönetmen: Handan İpekçi
Oyuncular: Selçuk Uluergüven, Gülnihal Yazıcı, Ceylan Öcal, Yunus Gencer, Ali Sürmeli, Füsun Demirel, Yasemin Alkaya, Zuhal Gencer Alkaya
Yıl: 1995
Süre: 87′